Vormen van weerstand bij veranderingen.

Geschreven door Arno Jansen

Je voelt dat het schuurt tussen jou en die ander. Ondanks jouw beste bedoelingen, voel je weerstand. Dat is heel normaal en een goede graadmeter voor hoe jouw woorden worden ontvangen. Verschillende vormen van weerstand komt overal voor, op school of studie, op het werk, in relaties, kortom: overal waar mensen met veranderingen geconfronteerd worden kan weerstand ontstaan.

Vormen van weerstand en oorzaken ervan

Soms zal de weerstand terecht zijn (in jouw ogen), andere keren niet. Weerstand bij een ander komt vaak voor uit iemands persoonlijke drijfveren. De ander ervaart jouw boodschap als iets dat tegen persoonlijke normen, waarden of overtuigingen in gaat. Om daarachter te komen is het goed om boven water te krijgen waar de weerstand vandaan komt (bij jezelf of bij een ander). In dit artikel leggen we een aantal vormen van weerstand uit en hoe die kunnen ontstaan. Met name op het werk.

Verlies van controle

Verandering verstoort het gevoel van autonomie. We doen vaak als eerste een beroep op ons gevoel van zelfbeschikking als we worden geconfronteerd met een (potentiële) verandering. Wanneer jij degene bent die verandering moet of wil bereiken, doe je er goed aan om te zorgen dat mensen die geconfronteerd worden met verandering ruimte hebben voor eigen keuzes en mee kunnen praten over de verandering.

Teveel onzekerheid

Als een verandering voelt als geblinddoekt op een berg lopen, zal de verandering niet snel geaccepteerd worden. Mensen blijven over het algemeen liever ongelukkig dan dat ze het onbekende tegemoet gaan. Om de verandering te laten slagen is het van belang dat de betrokkenen zich veilig voelen. Wanneer de verandering voortkomt uit een inspirerende visie en er duidelijkheid is over te nemen stappen, zal dat het gevoel van veiligheid en vertrouwen vergroten.

Verrassing

Als mensen (voor hun gevoel) opeens geconfronteerd worden met beslissingen, zonder tijd om aan het idee te wennen of noodzakelijke maatregelen te nemen, zorgt dat voor weerstand. Het is altijd makkelijker om “Nee” te zeggen in plaats van “Ja”. Betrokkenen “meenemen in het proces” (een jeuk term, maar wel waar) en voor te bereiden op aankomende veranderingen, werkt weerstand verlagend. Plant alvast zaadjes.

Alles lijkt anders

Verandering zorgt voor een verandering in ieders  situatie? Mensen zijn gewoontedieren en de hoeveelheid verandering waar mensen zich nog goed bij voelen, verschilt per persoon . Te veel wijzigingen tegelijk maakt mensen dus oncomfortabel. Het leidt tot verwarring. Focus op de belangrijke zaken en beperk de hoeveelheid (gedwongen) verandering in 1x.

Gezichtsverlies

Verandering betekent  een afscheid van het verleden. Mensen die betrokken waren bij het ontstaan van de huidige situatie kunnen zich daarom defensief opstellen. Zeker als de nieuwe verandering een forse koerswijziging betreft zullen personen die verantwoordelijk waren voor eerdere veranderingen zich aangesproken voelen. Zij lijden gezichtsverlies.

Wanneer deze personen hun waardigheid kunnen behouden, kan de weerstand verlaagd worden. Benadruk goede dingen uit het verleden. Nu is echter verandering noodzakelijk. De wereld staat immers niet stil.

Zorgen over competenties

Kan ik dat wel? Er is weerstand tegen verandering als het mensen dom laat lijken. Mensen vragen zich af of ze wel de juiste kennis en vaardigheden bezitten om met de verandering om te gaan. In een werkomgeving zullen de leiders van de verandering veel moeten investeren in het geruststellen van mensen. Zij moeten veel informatie verstrekken en zorgen voor training, mentoren en coaches.

Meer werk

Bijna iedereen heeft het druk. Wanneer een verandering meer tijd en energie gaat vragen, kan dat een oorzaak van weerstand zijn. Weerstand op het werk als gevolg van verandering, kan verminderd worden door betrokkenen hiervoor (ruim) voldoende ruimte te geven. Wanneer het gevoel ontstaat dat er alleen maar dingen bij komen, zeker wanneer men daar zelf geen invloed op heeft, leidt dat tot groeiende spanning en weerstand. Daarnaast is het erkennen en belonen van prestaties van belang.

Rimpeleffecten

Verandering zorgt voor beweging, voor rimpelingen die zich uitbreiden. Deze rimpelingen hebben (op den duur) gevolgen voor bijvoorbeeld andere afdelingen en belangrijke klanten. Deze partijen zullen zich verzetten tegen de verandering, omdat ze te maken krijgen met veranderingen waar ze niets mee te maken hadden. Leiders moeten zich afvragen voor wie de verandering allemaal gevolgen heeft. Door tijdig met alle partijen rond de tafel te gaan zitten worden problemen voorkomen.

Wrevel uit het verleden

Zolang er niets verandert blijft wrevel (wellicht) uit. Op het moment dat er iets verandert gaan gevoelens uit het verleden weer meespelen en kan verbolgenheid boven komen. Oude koeien worden uit de sloot gehaald en een algeheel gevoel van onvrede en weerstand kan ontstaan. Zulke gevoelens negeren werkt de veranderingen tegen, daarom is het goed om zulke gevoelens eerst te adresseren voordat aan nieuwe uitdagingen wordt begonnen.

Soms is het echt een bedreiging

Er is weerstand tegen verandering omdat het pijn doet. Door bijvoorbeeld het introduceren van nieuwe technologieën kunnen banen of investeringen verloren gaan. Als voorgenomen veranderingen een bedreiging zijn voor medewerkers kan een leider het beste eerlijk, snel en redelijk zijn. Wat kun je doen om te zorgen dat je minder last van weerstand hebt? Schrijf drie punten die je zelf zou kunnen doen om dusdanig met je weerstand om te gaan dat het je werk prettiger maakt.

Wanneer je meer verdieping wilt over verschillende vormen van weerstand, zijn er voor leden video’s beschikbaar waarin we dieper in gaan op vragen als “hoe herken ik weerstand bij mijzelf en anderen”, “hoe ga ik om met weerstand, zonder mijn focus te verliezen” en “hoe geef ik (respectvol) weerstand de ruimte”. Ook kun je een live sessie terugkijken waarin we met leden over hun ervaringen met weerstand spraken. Je kunt ook je eigen situatie inbrengen om tijdens een Tjek-In te bespreken.

Word lid

TJIL helpt je om jezelf beter te leren kennen, spanningen te verlagen en plezier te verhogen. We bieden je concrete handvatten om je positief te ondersteunen in jouw continue persoonlijke ontwikkeling.

TJIL helpt je bij jouw persoonlijke ontwikkeling. Minder spanning, meer plezier. Dat doen we rondom thema's als werk, relaties, ontspanning en financiën. Dat is TJIL.

In elke fase van je leven heb je te maken met keuzes, de daarbij behorende vragen en twijfels en de spanning die dat zich meebrengt. TJIL biedt je handvatten om daar mee om te leren gaan. Dat doen we met onze artikelen, de podcast, online workshops en live sessies voor leden.

📓 Blog

  • De dramadriehoek begrijpen en doorbreken

    De dramadriehoek is een model om negatieve gedragspatronen in conflict situaties zichtbaar te maken. Je kunt dit model zelf gebruiken om negatief en destructief gedrag te herkennen bij jezelf en anderen. Door deze situaties te herkennen, kun je de dramadriehoek doorbreken. In dit artikel leer je de rollen in het

  • Nadelen van social media: 6 citaten uit The Social Dilemma

    In de Netflix documentaire “The Social Dilemma” worden de technieken en strategieën uit de doeken gedaan die social media platforms gebruiken om jou zolang en zoveel mogelijk in hun app te laten scrollen. Na het zien ervan werd me duidelijk op welke schaal de aandacht van mensen

  • Doe ik wat ik wil, of doe ik wat ik moet?

    Doe jij altijd wat je wilt of doe je ook wel eens iets wat je moet, maar wat je niet per se leuk vindt? Volgens mij doen wij nooit 100% wat we eigenlijk willen, want er is zoveel wat moet. Als klein kind kun je misschien nog doen wat je